Türkiye sınırları içindeki Dünyanın En Eski Yollarında Tarihin İlk Teker İzleri’ni aradığımız bu keşif yolculuğumuz, aslında beşerî tarihin ve mobilite kavramının nasıl başladığını da anlatmaya çalışan bir araştırma seferine dönüştü…

Çok sayıda farklı tarzlara ve inanca dair kanıtlar ve zengin kalıntılar, Anadolu’nun en eski dönemlerden itibaren insanlar tarafından tercih edildiğini ve medeniyetlerin Anadolu üzerinden geniş alanlara sirayet ettiğini ispatlıyor.

Nehirler Ülkesi, Fırat ve Dicle’nin arasından, Türkiye sınırları içindeki medeniyetlerin beşiği Kuzey Mezopotamya’dan başlıyor…

Büyük İskender ile Pers Kralı Darius burada savaşmış ve Darius burada ölmüş. Geniş tepelerin kent inşası için taş ocağı olarak kullanıldığı, üzerinde antik teker izlerini gördüğümüz yuvarlak kemerli köprülere sahip bu antik şehrin ismi, bu sebeple Dara!..

Keçi kılı, dokuma ürünleri, elbise kumaşı, süs eşyası, bazı kokular karşılığında altın, gümüş eşya ticareti yapan Asur kervanları, Koloni Çağı’nın dağlık ve kayalık yerlerinde dik yamaçlardaki savunması daha kolay ilk yerleşim yerlerinde dinlenirlermiş…

Surları “gelme”, Ongözlü köprüsü ise “gel” diyen, tarihin her döneminin tanığı Diyarbakır, gelen ve geçen her medeniyetin iziyle süslenmiş. En az 2 bin yıllık geniş Roma köprüleri, tarihin en önemli ticari ve askeri hattındaki trafiği hızlandırmış.

Bilinen tarihi alt üst eden Göbeklitepe'den, dünyanın ilk bilim merkezi Harran'a, muhteşem bir zaman tünelindeyiz... Dünyanın en eski şehirlerinden biri ve Mezopotamya’nın kadim kervan merkezi, bir insanın en eski natüralist gerçek boyutlu heykeli 11.000 yaşındaki Urfa Adamı'nın da evi...

Mezopotamya, nehirlerin arası demek… Fırat ve Dicle’nin arası… Medeniyetlerin başladığı yer… Mezopotamya’nın kavşak noktası gizemlerle dolu Uruk'tan, Belkıs tepesindeki mozaik hazineleriyle antik dünya zenginlerinin şehri Zeugma'ya doğru ilerliyoruz...

Takoran Vadisi sularının altındaki Kral Yolu’nun izleri ve Çermik Gelincik Dağı efsaneleriyle 2.500 yıllık antik Gaban Geçidi'nden sonra; Anadolu’nun içlerine doğru Kuzey Batı yönünde uzanan tarihin en eski yolları, karşımıza tanrıların dağı Nemrut çıkıyor!..

Uzakta değil tam yanımızdan başlıyor, tarihin en büyük savaşlarının üzerinde gerçekleştiği, Türkiye'de başlayıp, Suriye ve Irak’tan geçip, Dicle ile birleşip, Basra’ya dökülen, Fırat!.. Ve burada, Karakuş’taki bir taş yazıtta Antiokhos'un kızı II. Laodike için, tüm kadınların en güzeliydi, diye yazarmış. Fakat, Hierothesion’unu gören nekropol alanıyla Perre Pirin, tacirlerin yolundaki asıl merkezmiş.

5.500 yıl önce Anadolu’nun ilk şehir devletini kuran, resmi, dini ve kültürel bir merkez yapan, yine antik yolların kesişmesiydi…

Doğaya hükmedebilir miyiz? Yoksa sadece mücadele etmekle mi sınırlıyız?

Karumların karumu, antik Anadolu’daki tüm ticareti kayıt altında tutan, Asurlu tüccarların “dükkan”larıyla dolu tamkarum Kaniş'ten, Kültepe’den, Kayseri’ye gelen 4 bin yıllık “antik otoban” üstünde kağnı tekerlerinin izleri, halen kaya tabakaları üstünde görünüyor.

Karacaoğlan'ın “Eksilmez başından dumanın kışın. Var mıdır şu dünyada senin eşin? Sorsam suallensem yüz bin yaşın. Dünyanın binasın bilin Erciyes” dediği Anadolu’nun tam ortasındaki zirveden çıkan lav ve küllerin, milyonlarca yıl içinde yağmur ve rüzgarla şekillendirdiği Kapadokya'dan geçiyoruz....

Doğası, coğrafik oluşumları ve buranın devasa bir sığınak olarak yazıldığı tarihi, tüm istilacıların da dikkatini çekmiş, Kapadokya’nın…

Hasan Dağı'ndan Ihlara Vadisi'ne muhteşem manzaralarda ilerlemeye, tarihin ilk teker izlerini aramaya devam ediyoruz.

Dünyanın nazar boncuğu Meke Maarı'na doğru; Doğanşehir Malatya’daki Sürgü kıyısından Karapınar’daki Acıgöl’e 600 kilometre, geçmişteki hızlı kervan sistemiyle bile iki haftada geçilirmiş...